Đến với thị xã Hoàng Mai, tham quan các di tích lịch sử là địa chỉ đỏ về giáo dục truyền thống hay các điểm di tích lịch sử tâm linh tại địa phương này, nhiều đoàn du khách rất thích thú và bất ngờ khi được các em học sinh làm hướng dẫn viên tại các di tích lịch sử trên địa bàn. Đây cũng được xem là mô hình rất hay khi thị xã biết kết hợp chương trình giáo dục lịch sử địa phương tại các trường học, với việc phát huy nguồn nhân lực dồi dào là các em học sinh trên địa bàn để tuyên truyền cho du khách hiểu thêm về các di tích lịch sử, trong điều kiện nguồn nhân lực, cũng như hoạt động du lịch nơi đây mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế... 

Em Nguyễn Phương Anh, học sinh lớp 10, trường THPT Hoàng Mai đang giới thiệu cho các bác, các anh, chị Công ty viễn thông quốc tế VTI thuộc Tập Đoàn Bưu Chính Viễn Thông Việt Nam về thăm thị xã, tại di tích lịch sử Hang Hỏa Tiễn

Học sinh làm hướng dẫn viên các khu di tích lịch sử là một trong những chủ đề được thị xã Hoàng Mai quan tâm chỉ đạo. Thực hiện nội dung này, tổ chức đoàn và các trường học trên địa bàn thị xã Hoàng Mai có trách nhiệm tuyên truyền, lồng ghép các chương trình giáo dục, giới thiệu về các di tích lịch sử văn hoá tại thị xã phù hợp với nội dung “học sinh tham gia tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị của các di tích lịch sử, văn hoá ở địa phương”. Theo đó, mỗi trường sẽ tổ chức cho học sinh TH, THCS và THPT tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa ở địa phương. Mỗi trường đều nhận chăm sóc một khu di tích lịch sử, văn hoá hoặc di tích cách mạng ở địa phương.

           Trong những năm qua, điểm sáng trong việc thành lập mô hình đội tuyên truyền di tích hang Hỏa Tiễn thuộc về trường THCS Quỳnh Thiện. Hang Hỏa Tiễn là một di tích lịch sử - chứng tích về sự hy sinh của 33 chiến sĩ thanh niên xung phong ngành đường sắt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; là khúc tráng ca hữu hình về một thời đạn bom khói lửa ở một xứ sở vẫn được xem là phên dậu thành đồng của Tổ quốc, của một thời kỳ “Quỳnh Lưu chiến địa/Mai Giang huyết hồng...”. Để giúp cho các em thông qua các hoạt động góp phần giáo dục truyền thống tại địa chỉ đỏ Hang Hỏa Tiễn, trường đã tuyển chọn một số em học sinh có năng khiếu về thuyết trình, cũng như kiến thức về lịch sử địa phương để thành lập đội tuyên truyền về di tích lịch sử này cho thanh niên, học sinh trên địa bàn. Từ ý tưởng ban đầu, với mong muốn như vậy, nhưng thật bất ngờ, nhiều đoàn khách du lịch khi về thăm thị xã đã tìm đến địa chỉ đỏ Hang Hỏa Tiễn và đặt vấn đề được nghe thuyết trình trực tiếp từ đội tuyên truyền viên. Đoàn nào cũng vậy, rất nhiều du khách cảm thấy thích thú và không cầm nổi nước mắt khi được nghe các em kể về tình huống hy sinh của các anh chị thanh niên xung phong nơi đây. Kết quả đạt được đặt ra yêu cầu mới đối với thị xã là cần phải nhân rộng, phát huy nguồn nhân lực hiện có, dồi dào của thị xã để không chỉ là tuyên truyền về địa chỉ đỏ Hang Hỏa Tiễn mà còn tuyên truyền về nhiều di tích lịch sử nổi tiếng khác trên địa bàn như Đền Cờn, khu du lịch sinh thái Hồ Vực Mấu…

Du khách thích thú khi được nghe "hướng dẫn viên"" là các em học sinh thuyết trình về các di tích lịch sử

Trải nghiệm tại các di tích lịch sử văn hóa mang đến cho học sinh nhiều kiến thức bổ ích về truyền thống, cảm phục sự hy sinh của các anh hùng, liệt sỹ để có được hòa bình, độc lập ngày hôm nay. Đó là tâm sự của cô giáo Nguyễn Thị Lý- Hiệu trưởng trường THCS Quỳnh Thiện khi đã dành hết tâm huyết để xây dựng và phát huy đội tuyên truyền về các di tích lịch sử trên địa bàn thị xã. Đây cũng là mô hình về một cách làm mới trong thực hiện chương trình giáo dục lịch sử địa phương cần được phát huy, nhân rộng, kể cả trong các trường học và hoạt động của tổ chức Đoàn tại các địa phương.

Nhiều phụ huynh cũng cho rằng khi cho con đi cùng với lớp, với trường trải nghiệm thực tế ở các di tích lịch sử ở các địa phương khác, trong khi những di tích lịch sử, địa chỉ đỏ ghi dấu ấn lớn về một thời máu lửa của cha ông, ngay tại thị xã, nhưng vẫn chưa biết là một thiếu sót. Nhưng nay được cho con trải nghiệm, trực tiếp giới thiệu về các di tích lịch sử, văn hóa địa phương, họ thấy rất hay; vì các con sẽ trải nghiệm, học tập một cách chủ động chứ không chịu sự khiên cưỡng, bó buộc nào, đây thực sự là hoạt động trải nghiệm, học tập bổ ích, lý thú, tạo sự tương tác hiệu quả cho các em học sinh.

Tuyên truyền về các di tích lịch sử trên địa bàn thị xã là một cách làm mới trong thực hiện chương trình giáo dục lịch sử địa phương 

Thích thú vì được làm “hướng dẫn viên”, đó chính là tâm sự của em Nguyễn Phương Anh, học sinh lớp 10, trường THPT Hoàng Mai. Em cho biết, bản thân là thành viên của đội tuyên truyền về các di tích lịch sử của trường THCS Quỳnh Thiện. Ngay từ những năm học tại trường THCS Quỳnh Thiện, em đã nhiều lần được giới thiệu tuyên truyền tại di tích lịch sử Hang Hỏa Tiễn, di tích Đền Cờn cho các đoàn khách du lịch, cho các bác Cựu cán bộ đoàn Tỉnh Nghệ An, tuyên truyền cho các anh chị các lớp đối tượng Đảng của thị xã... Mặc dù tất cả kỹ năng là cả một quá trình tự tìm hiểu, tích lũy kinh nghiệm và rèn luyện và chưa qua một khóa đào tạo nào về kỹ năng thuyết trình, nhưng những thông tin về di tích lịch sử Hang Hỏa Tiễn, thông tin về di tích Đền Cờn được em truyền tải một cách mạch lạc, tự tin, với phong cách của một “hướng dẫn viên du lịch”, nếu du khách không tìm hiểu kỹ về em, không ai có thể nghĩ em mới chỉ là một học sinh lớp 8,9 của trường THCS Quỳnh Thiện và nay là học sinh lớp 10 trường THPT Hoàng Mai. Hy vọng rằng, Phương Anh và nhiều em học sinh khác nữa trên địa bàn thị xã đã, đang và sẽ là một trong những nòng cốt để lan tỏa về những giá trị lịch sử, văn hóa của thị xã Hoàng Mai đến đông đảo du khách khi đến với thị xã.

Thị xã Hoàng Mai rất “giàu có” các giá trị văn hóa lịch sử, với 75 di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh, gần 80 giá trị di sản phi vật thể được nghiên cứu, quản lý và xếp hạng, trong đó có 6 di tích cấp quốc gia, 7 di tích cấp tỉnh. Với việc phát huy đội ngũ tuyên truyền viên từ các em học sinh trên địa bàn sẽ giúp thị xã Hoàng Mai giải được “bài toán khó” trước mắt về việc đang thiếu nguồn nhân lực hướng dẫn viên du lịch, bằng việc sử dụng nguồn lực sẵn có để giúp cho du khách trong, ngoài thị xã hiểu thêm về lịch sử, văn hóa ở một địa phương giàu truyền thống cách mạng nơi đây.