Học sinh trường THPT Hoàng Mai được tiếp cận môn Lịch sử bằng nhiều phương pháp mang tính sáng tạo
Thực tế trước đây, việc dạy và học Lịch sử theo kiểu truyền thụ một chiều, thầy đọc, trò chỉ biết ghi chép, học thuộc nên thiếu sự hấp dẫn, lôi cuốn. Nhưng nay, với sự đổi mới, áp dụng phương pháp “dạy học là hướng dẫn người học cách học”, giáo viên là
người hướng dẫn, gợi ý, còn học sinh là trung tâm, tự tìm hiểu, nghiên cứu trước bài học; được trực tiếp tham quan các di sản; được gặp gỡ, trò chuyện với chuyên gia, nhân chứng lịch sử… do đó, hiệu quả dạy và học được nâng cao.
Thực tế, môn học nào cũng vậy, học sinh rất không thích giáo viên khi giảng dạy lại lệ thuộc hoàn toàn vào tài liệu, giáo án, sách giáo khoa. Vậy nên, để một tiết dạy thăng hoa, với quan điểm Lịch sử là môn học đặc thù, người dạy luôn phải có cách tái hiện lại quá khứ một cách hấp dẫn nhất, hiểu ý nghĩa sâu sắc nhất để “ôn cố tri tân”.
Điều quan trọng nhất của giáo viên là biết chọn lọc một số sự kiện, kiến thức tiêu biểu, nổi bật trong mỗi bài dạy, chương dạy, phần dạy. Biết lồng giữa quá khứ và hiện tại, học sinh sẽ hiểu sâu sắc hơn vấn đề cần truyền thụ rất nhiều, tránh lối học vẹt nhàm chán. Các em sẽ không nhớ nhớ, quên quên, và sẽ khắc sâu, nhớ lâu…
Hiện nay, trình độ hiểu biết mọi mặt của học sinh đã nâng lên rất nhiều so với các thế hệ học sinh trước đây, nhất là đối với các em học sinh THPT. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên phải luôn làm giàu kiến thức toàn diện, mọi mặt của mình. Việc dạy học phải luôn quán triệt chủ trương đổi mới, chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang một tiết học có sự hoạt động, tương tác hiệu quả giữa thầy và trò, giáo viên không nên nhồi nhét về kiến thức, áp đặt về mặt quan điểm theo kiểu “thầy nói, trò phải nghe”. Thầy phải tôn trọng quan điểm, chính kiến của học trò nhờ những câu hỏi mang tính gợi mở, nêu vấn đề để giúp học trò tự tin tương tác, thậm chí phản biện. Với nhiều kỹ năng được thầy hướng dẫn, trò tiếp thu và thể hiện, chúng ta sẽ tạo cho học trò có nhiều thói quen để hình thành các kỹ năng như: tự học qua sách giáo khoa, tự làm việc với các tài liệu tham khảo, tự học thông qua các đồ dùng trực quan, tự học qua việc tìm hiểu lịch sử địa phương…
Bộ môn lịch sử các trường THPT tổ chức sinh hoạt chuyên môn cụm về dạy học dự án giới thiệu tiềm năng lịch sử địa phương và kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi.
Trong bối cảnh hiện nay, cần tận dụng hiệu quả công nghệ thông tin và sử dụng một số đồ dùng trực quan trong một số bài học cụ thể phù hợp để làm cho những tiết dạy trở nên sinh động hơn. Dạy sử qua kênh hình, biểu đồ, sơ đồ, video sẽ giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhanh hơn, khó quên hơn, nhớ lâu hơn bởi ấn tượng của các hình thức đó được hằn sâu và lưu nhớ vào bộ não, giúp học sinh phát triển tư duy. Cùng với đó, một phương tiện lan tỏa kiến thức có hiệu quả là thông qua các trang mạng xã hội. Với giáo viên Sử, người thầy nên chọn lọc và đăng tải trên trang cá nhân của mình những thông tin, kiến thức, những hình ảnh, bộ phim tư liệu dễ học, dễ nhớ về liên quan những tiết học Lịch sử trên lớp.
Mỗi tài khoản Facebook của các thầy, cô như là một trang báo cá nhân có uy tín, thể hiện kiến thức, tình yêu đối với môn sử, là kênh thông tin tin cậy để các em tin tưởng đọc, học và sẻ chia.
Giá trị lớn nhất của giáo dục lịch sử là giúp hậu thế rút ra những bài học kinh nghiệm từ quá khứ đến tương lai và giáo dục cho thế hệ trẻ biết rõ cội nguồn gia đình, dòng họ, quê hương, đất nước, biết quý trọng những giá trị của Lịch sử để kế thừa và phát huy các giá trị đó cho hiện tại và tương lai. Muốn làm học sinh yêu môn Lịch sử, thì mỗi giáo viên phải làm cho học sinh hiểu tác dụng việc học sử, vai trò của môn Sử trong việc cung cấp kiến thức phổ thông và định hướng nghề nghiệp. Động lực sẽ tạo nên sự đam mê. Đó chính là cội nguồn yêu thích lịch sử và học sử.