Trong bối cảnh thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và chỉ đạo của Chính phủ, nhiều địa phương trên cả nước đang trong giai đoạn chuẩn bị rà soát, củng cố hồ sơ, kiện toàn bộ máy và ổn định địa bàn. Đây là thời điểm nhạy cảm, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và nhân dân trong công tác quản lý nhà nước, đặc biệt là lĩnh vực quản lý đất đai và trật tự xây dựng – những vấn đề vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ phát sinh phức tạp nếu không được kiểm soát tốt.

Gia tăng tình trạng xây dựng trái phép, lấn chiếm đất công trước thời điểm sáp nhập

Theo ghi nhận tại nhiều địa phương như Quỳnh Vinh, Quỳnh Lập, Quỳnh Lộc, Quỳnh Phương…thuộc thị xã Hoàng Mai, trong thời gian gần đây, một số hộ dân đã lợi dụng thời điểm chuyển tiếp để tiến hành xây dựng nhà ở, công trình tạm trên đất chưa được cấp phép, thậm chí là đất nông nghiệp, đất công ích, hoặc đất chưa được chuyển mục đích sử dụng. Một số trường hợp tự ý san lấp mặt bằng, cắm mốc phân lô, rao bán đất nền trái quy định, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quy hoạch chung và gây khó khăn cho công tác quản lý sau sáp nhập.

Một số công trình xây dựng trái phép trên địa bàn thị xã Hoàng Mai

Thực tế cho thấy, giai đoạn "giao thời" – khi các xã đang chuẩn bị sáp nhập – thường bị một bộ phận người dân và cò đất lợi dụng như một “kẽ hở” trong quản lý, với suy nghĩ sai lầm rằng: “làm trước rồi sẽ được hợp thức hóa sau”. Đây là nhận thức hết sức nguy hiểm, không chỉ đẩy rủi ro pháp lý về phía người dân mà còn ảnh hưởng đến uy tín, hiệu lực quản lý của chính quyền địa phương, phá vỡ quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.

Kiên quyết không hợp thức hóa sai phạm, tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương

Ngày 28/4/2025, UBND thị xã Hoàng Mai đã ban hành Văn bản số 1089/UBND-KT, HT& ĐT về việc tăng cường công tác quản lí trật tự xây dwungj trước, trong và sau dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5.

Trên thực tế, vừa qua, lợi dụng kì nghỉ lễ 30/4- 1/5 kéo dài, nhiều hộ dân đã bất chấp hành vi vi phạm pháp luật, lấn đất, chiếm đất nông nghiệp và xây dựng trái phép các công trình. Mặc dù chính quyền địa phương đã tích cực tuyên truyền nhưng nhiều hộ dân cố tình không chấp hành, buộc phải cưỡng chế. Vừa tốn thời gian, công sức, tiền bạc lại vừa mất an ninh trật tự trên địa bàn.

Trước tình hình trên, các cấp chính quyền, đặc biệt là chính quyền cấp xã đang chuẩn bị sáp nhập, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm, chủ động tăng cường công tác kiểm tra, giám sát địa bàn. Mỗi cán bộ, công chức cần nêu cao tinh thần gương mẫu, không dung túng, tiếp tay cho các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai và xây dựng.

Chính quyền địa phương cần rà soát toàn bộ diện tích đất công, đất chưa sử dụng, các điểm có nguy cơ bị lấn chiếm để kịp thời có biện pháp ngăn chặn. Đồng thời, xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật đối với các hành vi xây dựng không phép, sai phép, san lấp trái phép, kể cả buộc tháo dỡ và khôi phục hiện trạng ban đầu. Mọi hành vi sai phạm xảy ra trong thời điểm chuẩn bị sáp nhập sẽ không được hợp thức hóa và sẽ bị xử lý nghiêm để đảm bảo tính răn đe và giữ gìn kỷ cương.

Chính quyền địa phương tháo dỡ công trình vi phạm

Kêu gọi người dân đồng hành, chấp hành nghiêm quy định pháp luật

Sự thành công của công tác sáp nhập xã không chỉ phụ thuộc vào sự điều hành của chính quyền mà còn cần sự đồng thuận, ý thức chấp hành pháp luật của toàn thể nhân dân. Mỗi người dân cần nắm rõ rằng:

• Việc tự ý xây dựng nhà ở, công trình trên đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng hoặc chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất là hành vi vi phạm pháp luật;
• Mua bán, chuyển nhượng đất không đúng quy hoạch, không rõ nguồn gốc sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro, không được pháp luật bảo vệ;
• Tất cả các hoạt động xây dựng phải được thực hiện đúng quy trình, đúng quy hoạch và có sự hướng dẫn, giám sát của cơ quan chức năng.

Chính quyền địa phương khuyến khích người dân khi có nhu cầu xây dựng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất hãy chủ động liên hệ với bộ phận địa chính xã để được hướng dẫn và thực hiện đúng quy định.

Vì một địa phương phát triển bền vững, đúng quy hoạch

Việc kiểm soát tốt trật tự xây dựng và quản lý hiệu quả đất đai trong thời điểm sáp nhập sẽ góp phần quan trọng tạo nền tảng cho sự phát triển ổn định, bền vững của đơn vị hành chính mới sau khi sáp nhập. Đồng thời thể hiện quyết tâm của chính quyền trong việc xây dựng một địa phương văn minh, hiện đại, có quy hoạch đồng bộ và hạ tầng kỹ thuật phù hợp.

Đây là trách nhiệm không của riêng ai. Mỗi cán bộ, mỗi người dân cần nâng cao nhận thức, hành động vì lợi ích chung, cùng nhau giữ gìn kỷ cương pháp luật, bảo vệ tài nguyên đất đai – nguồn lực quý giá của địa phương, của quốc gia.